PTSS staat voor Posttraumatische Stressstoornis.
Deze stoornis kan ontstaan na blootstelling aan een feitelijke of dreigende dood, ernstige verwonding of seksueel geweld op een (of meer) van de volgende manieren:
- Het zelf ondergaan van de gebeurtenissen
- Persoonlijk getuige geweest zijn van de gebeurtenissen
- Vernemen dat de gebeurtenis een naast familielid of een goede vriend(in) overkomen is
- Ondergaan van herhaaldelijke of extreme blootstelling aan afschuwwekkende details van de gebeurtenis.
Eén of meer van de volgende intrusieve symptomen moet aanwezig zijn (die samenhangen met de psychotraumatische gebeurtenis(sen)):
- Terugkerende, onvrijwillige en intrusieve en pijnlijke herinneringen aan de psychotraumatische gebeurtenis(sen)
- Recidiverende, onaangename dromen waarvan de inhoud en/of het affect samenhangt met de psychotraumatische gebeurtenis(sen)
- Dissociatieve reacties zoals flash-backs, waarbij de betrokkene het gevoel heeft of handelt alsof de psychotraumatische gebeurtenis opnieuw plaatsvindt
- Intense of langdurige psychische lijdensdruk bij blootstelling aan interne of externe prikkels die doen denken aan de psychotraumatische gebeurtenis
- Duidelijke fysiologische reacties op interne of externe prikkels die een aspect van de psychotraumatische gebeurtenis symboliseren of erop lijken.
Daarnaast is er sprake van een aanhoudende vermijding van prikkels die geassocieerd worden met de psychotraumatische gebeurtenis(sen). Dit kunnen gedachten, gevoelens of herinneringen zijn, maar ook daadwerkelijk bepaalde plaatsen of mensen.
Er is sprake van veranderingen in gedachten en stemming door de psychotraumatische gebeurtenis. Ook kan er sprake zijn van aanhoudende negatieve gedachten over zichzelf, anderen of de wereld. Er kunnen sterke negatieve gevoelens aanwezig zijn (angst, afschuw, boosheid, schaamte of schuld) en gevoelens van onthechting of vervreemding. Veel mensen hebben minder interesse voor activiteiten en zijn niet meer goed in staat om positieve gevoelens te ervaren.
Ook zijn er veranderingen in de arousal en reactiviteit, zoals:
- Prikkelbaar gedrag
- Roekeloos of zelfdestructief gedrag
- Waakzaamheid
- Overdreven schrikreacties
- Concentratieproblemen
- Verstoring van de slaap
De stoornis duurt langer dan één maand en veroorzaakt veel lijdensdruk in het dagelijks functioneren.
(bron: DSM-5: American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical manual of mental health disorders (5th ed.).Washington, DC).